Αλλεργία σε όσπρια: Μπορεί να ξεπεραστεί;

Ολυμπία Σαρδελή, MSc, PhD
Παιδίατρος, Ακαδημαϊκή Υπότροφος Παιδοπνευμονολογίας- Παιδοαλλεργιολογίας,
Γ’ Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Τα όσπρια αποτελούν εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών, φυτικών ινών και ιχνοστοιχείων. Η κατανάλωσή τους είναι συχνή, ιδιαίτερα στις Μεσογειακές χώρες, καθώς αποτελούν μέρος της μεσογειακής διατροφής. Ωστόσο, μπορούν επίσης να προκαλέσουν επικίνδυνες αλλεργικές αντιδράσεις σε κάθε ηλικίας άτομα. Συγκεκριμένα, η αλλεργία στα όσπρια μπορεί να εμφανιστεί με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων από το δέρμα, το γαστρεντερικό ή το αναπνευστικό σύστημα και να ποικίλει σε βαρύτητα από ήπιο κνησμό του ρινοφάρυγγα μέχρι την εκδήλωση σοβαρού αναφυλακτικού επεισοδίου, επικίνδυνου για τη ζωή.

Ποια όμως είναι τα όσπρια που προκαλούν αλλεργίες; Αν και όχι τόσο γνωστό, το φυστίκι και η σόγια ανήκουν στην κατηγορία των οσπρίων και αποτελούν μάλιστα τις δύο από τις οκτώ κύριες κατηγορίες τροφών που προκαλούν αλλεργίες στην Ευρώπη και την Αμερική. Άλλα όσπρια όπως οι φακές, τα πράσινα φασολάκια,ο αρακάς, τα μπιζέλια, τα ρεβίθια αλλά και το λούπινο αποτελούν επίσης σημαντικές αλλεργιογόνες τροφές στις Μεσογειακές χώρες. Και αυτό γιατί περιλαμβάνονται στο διαιτολόγιο των κατοίκων αυτών των περιοχών, αποτελώντας σημαντική πηγή φυτικών ινών και πολύτιμων πρωτεϊνών. Φαίνεται ότι οι διαφορές που παρατηρούνται ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες ως προς τα ποσοστά αλλεργίας σε όσπρια, οφείλονται σε διαφορετικές πολιτιστικές και διατροφικές συνήθειες.

Συνήθως οι αλλεργικές αντιδράσεις στα όσπρια εκδηλώνονται μετά την κατανάλωσή τους, αλλά έχουν περιγραφεί επίσης περιπτώσεις αλλεργίας σε όσπρια μετά από επαφή ή εισπνοή ατμού από όσπρια που μαγειρεύονταν.

Τα όσπρια παρουσιάζουν μεταξύ τους διασταυρούμενες αντιδράσεις με ποικίλες κλινικές εκδηλώσεις. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι ασθενείς με αλλεργία σε όσπρια δεν χρειάζεται να αποφεύγουν ολόκληρη την οικογένεια των οσπρίων από τη διατροφή τους. Χρειάζεται αλλεργιολογική εκτίμηση, ώστε να δοθούν σαφείς οδηγίες στην οικογένεια σχετικά τις τροφές που πρέπει να αποφεύγονται και εκείνες που μπορούν να καταναλωθούν. Επιπλέον, σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η συνταγογράφηση συσκευής αυτό-ενιέμενης επινεφρίνης για την πιθανότητα αναφυλαξίας σε τυχαία έκθεση.

Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα σχετικά με το εάν και πότε η αλλεργία στα όσπρια μπορεί να ξεπεραστεί. Όσον αφορά στην αλλεργία στο φιστίκι, έχει δοκιμαστεί η από του στόματος ανοσοθεραπεία. Παρόλα αυτά, ασθενείς που βρίσκονται σε μακροχρόνια θεραπεία απευαισθητοποίησης με από του στόματος ανοσοθεραπεία σε φιστίκι δεν θεωρείται ότι έχουν στην πραγματικότητα ξεπεράσει την αλλεργία τους. Απλά ανέχονται κάποια ποσότητα φιστικιού. Όσον αφορά στα υπόλοιπα όσπρια η βιβλιογραφία είναι περιορισμένη και απαιτούνται περισσότερες μελέτες σχετικά με το θέμα.

Βιβλιογραφία

1. Verma A, Kumar S, Das M, Dwivedi P. A comprehensive review of legume allergy. Clinic Rev Allerg Immunol 2013 Aug;45(1):30-46
2. San Ireneo M, Ibanez M, et al. Clinical features of legume allergy in children from a Mediterranean area. Ann Allergy Asthma Immunol. 2008; 101:179–184
3. Vitality G, Pavone P, Spataro G, Giunta L, Guglielmo F, Falsaperla R. Legumes steam allergy in childhood: Update of the reported cases. Allergol Immunopathol (Madr). 2015;43(2):196-202
4. Cabanillas B, Jappe U, Novak N. Allergy to Peanut, Soybean, and other Legumes: Recent Advances in Allergen Characterization, Stability to Processing and IgE Cross-Reactivit. Mol Nutr Food Res 2018 Jan;62(1)
5. Eapen A, Lavery W, Siddiqui J, Lierl M. Oral immunotherapie for multiple foods in a pediatric allergy clinic setting. Ann Allergy Asthma Immunol 2019 Dec;123(6):573-581