Ενδο-Οικιακά Αλλεργιογόνα
NIKOΛΑΟΣ ΚΙΤΣΟΣ MD MSc
ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ-ΠΑΙΔΟΑΛΛΕΡΓΙΟΛΟΓΟΣ, ΒΟΛΟΣ ΕΙΔΙΚΕΥΘΕΙΣ-ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΘΕΙΣ ΣΤΗ ΣΟΥΗΔΙΑ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΘΕΙΣ ΣΤΗ Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΣ ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΛΛΕΡΓΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
nikolaoskitsos.com
Η έκθεση σε ενδο-οικιακά αλλεργιογόνα αναγνωρίζεται ως σηµαντικός αιτιολογικός π α ρ ά γ ο ν τ α ς α τ ο π ι κ ώ ν νοσηµάτων στα παιδιά. Τα πιο συνηθισµένα αλλεργιογόνα είναι τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, τα κατοικίδια, τα έντοµα, τα φυτά, η µούχλα και διάφοροι χηµικοί παράγοντες του οικιακού περιβάλλοντος.
Στη σύγχρονη εποχή ο ι περισσότερες οικογένειες ζουν σε αστικά κέντρα και περνούν τον περισσότερο χρόνο τους σε
εσωτερικούς χώρους (σπίτι, σχολείο, κτλ.) όπου η συγκέντρωση πολλών αεροαλλεργιογόνων είναι υψηλότερη από το εξωτερικό περιβάλλον.
Σύµφωνα µε µελέτες, στην εποχή µας, είναι πιο συχνή η ευαισθητοποίηση σε ενδοοικιακά αλλεργιογόνα παρά σε αλλεργιογόνα του εξωτερικού περιβάλλοντος. Η έκθεση σε ενδοοικιακά αλλεργιογόνα αναγνωρίζεται ως ο σηµαντικότερος παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη αλλεργιών στα παιδιά. Επίσης, σηµαντικό ρόλο παίζει και το περιβάλλον στο σχολείο καθώς πολλές µελέτες καταδεικνύουν ότι
παρόλο που τα παιδιά δαπανούν λιγότερο χρόνο στο σχολείο σε σχέση µε το σπίτι ωστόσο το σχολικό περιβάλλον έχει σηµαντική επίπτωση στην ανάπτυξη αλλεργιών. Σε µία σουηδική µελέτη, για παράδειγµα, τα παιδιά των οποίων τα σχολεία ήταν
µεγαλύτερα µε υψηλή υγρασία, υψηλή συγκέντρωση φορµαλδεΰδης και αλλεργιογόνου γάτας, εµφάνιζαν και πιο συχνά αλλεργικά συµπτώµατα.
Η φτωχή ποιότητα αέρα σε ενδο-οικιακά περιβάλλοντα λόγω µειωµένου αερισµού και η παρουσία ερεθιστικών παραγόντων στον αέρα ενισχύουν την ανάπτυξη αλλεργικών συµπτωµάτων από το αναπνευστικό.
Η εισπνοή αεροµεταφερόµενων ρυπαντών προκαλεί αλλεργική ευαισθητοποίηση µε εµφάνιση άσθµατος και αλλεργικής ρινίτιδας.
Τα συχνότερα ενδοοικιακά αλλεργιογόνα είναι:
Τα ακάρεα: Δύο είδη είναι τα πιο συχνά, Dermatophagoides pteronissynous και
Dermatophagoides farinae.
Τα κατοικίδια: Γάτα, σκύλος, πτηνά και τρωκτικά.
Μικροοργανισµοί: θερµόφιλοι ακτινοµύκητες, µούχλα, βακτήρια και αµοιβάδες. Έντοµα: κατσαρίδες.
Φυτά: κυρίως ο φίκος και o κρίνος (Spathiphyllum floribundum).
Χηµικά: ισοκυανίδια, φορµαλδεϋδη, παράγοντες που χρησιµοποιούνται για καθαρισµό δαπέδων.
Αεροαλλεργιογόνα που µεταφέρονται σε εσωτερικούς χώρους από το εξωτερικό περιβάλλον: όπως γύρη και µούχλα.
Συχνά συµπτώµατα που σχετίζονται µε προβληµατικό ενδο-οικιακό περιβάλλον είναι:
➔ Συµπτώµατα από το αναπνευστικό: Ξηροφθαλµία, κνησµός οφθαλµών, ρινική καταρροή/συµφόρηση, φτάρνισµα, αίσθηµα ξηρότητας στη στοµατική κοιλότητα, βήχας, υποτροπιάζουσες λοιµώξεις του αναπνευστικού.
➔ Συµπτώµατα από το δέρµα: Ερυθρότητα προσώπου, ξηροδερµία στο πρόσωπο, στο τριχωτό της κεφαλής και στα αυτιά, κνησµός, αίσθηµα καύσου, οίδηµα βλεφάρων.
➔ Γενικά συµπτώµατα: Κόπωση, κεφαλαλγία, προβλήµατα µνήµης και συγκέντρωσης.
Διερεύνηση
➔ Ατοπία: Διερεύνηση µε δερµατικές δοκιµασίες νυγµού ή αιµατολογικός έλεγχος ειδικών ανοσοσφαιρινών για ενδο-οικιακά αλλεργιογόνα.
➔ Σπιροµέτρηση: Έλεγχος προ και µετά βρογχοδιαστολή.
Αντιµετώπιση
Η αντιµετώπιση εξαρτάται από το αίτιο της αλλεργίας σε κάποιο ενδο-οικιακό αλλεργιογόνο. Ακρογωνιαίο λίθο αποτελεί ο καλός αερισµός των εσωτερικών χώρων. Η υγρασία θα πρέπει να διατηρείται σε επίπεδα 55-60%. Η παρουσία χαλιών, λούτρινων παιχνιδιών, κουρτινών και υφασµάτινων επιφανειών στο υπνοδωµάτιο του παιδιού επιβαρύνουν την ατµόσφαιρα µε αλλεργιογόνα. Επίσης, είναι σηµαντικό να επιδιορθώνεται στο κτίριο οποιοδήποτε πρόβληµα προκαλεί αύξηση της υγρασίας και ανάπτυξη µούχλας. Άλλα µέτρα που µπορούν να ληφθούν για τη µείωση της επιβάρυνσης της ατµόσφαιρας στον εσωτερικό χώρο είναι η αποφυγή χρήσης τζακιού, η µη καύση κεριών, η αποφυγή χρήσης αρωµάτων καθώς και η αποµάκρυνση των κατοικίδιων εάν το παιδί είναι αλλεργικό σε κάποιο από αυτά.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- WHO guidelines for indoor air quality: dampness and mould
- Jaakkola MS, Quansah R, Hugg TT, Heikkinen SA, Jaakkola JJ. Association of indoor dampness and molds with rhinitis risk: a systematic review and meta- analysis. J Allergy Clin Immunol. 2013 Nov;132(5):1099-1110.e18. doi: 10.1016/ j.jaci.2013.07.028. Epub 2013 Sep 10.
- Kanchongkittiphon W, Mendell MJ, Gaffin JM, Wang G, Phipatanakul Indoor environmental exposures and exacerbation of asthma: an update to the 2000 review by the Institute of Medicine. Environ Health Perspect. 2015 Jan;123(1):6-20. doi: 10.1289/ehp.1307922. Epub 2014 Oct 10. Review.
- Mendell, M. J., A. G. Mirer, K. Cheung, M. Tong and J. Douwes. Respiratory and allergic health effects of dampness, mold, and dampnessrelated agents: a review of the epidemiologic evidence. Environ Health Perspect. [Review]. (2011) Jun;119(6): 748756.
- Quansah, R., M. S. Jaakkola, T. Hugg, S. A. Heikkinen and J. J. Jaakkola. Residential dampness and molds and the risk of developing asthma: a systematic review and metaanalysis. PLoS One. [Research Support, NonU. S. Gov’t]. (2012); 7(11):e47526.
- Sharpe RA, Bearman N, Thornton CR, Husk K, Osborne NJ. Indoor fungal diversity and asthma: a meta-analysis and systematic review of risk factors. J Allergy Clin Immunol. 2015 Jan;135(1):110-22. doi: 10.1016/j.jaci.2014.07.002. Epub 2014 Aug 23.
- Sundell, J., H. Levin, W. Nazaroff, W. S. Cain, W. J. Fisk, D. T. Grimsrud, F. Gyntelberg, Y. Li, A. K. Persily, A. C. Pickering, J. M. Samet, J. D. Spengler, S. T. Taylor and C. J. Weschler. Ventilation rates and health: multidisciplinary review of the scientific literature. Indoor Air. [Research Support, NonU. S. Gov’t Review]. (2011) Jun;21(3):191204.
- Kjell Torén, Maria Albin och Bengt Järvholm. Systematiska kunskapsöversikter; 1. Betydelsen av fukt och mögel i inomhusmiljö för astma hos vuxna. Arbete och hälsa, nr 2010;44(8).
