Τα πρόσωπα της αλλεργικής ρινίτιδας στα παιδιά
Ολυμπία Σαρδελή, MSc, PhD©
Παιδίατρος, Ακαδημαϊκή Υπότροφος Παιδοπνευμονολογίας και Παιδοαλλεργιολογίας,
Γ’ Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, Π.Γ.Ν. «Αττικόν»
Η ρινίτιδα είναι πολύ συχνή στα παιδιά, επηρεάζοντας έως και το 45% αυτών σε ορισμένες χώρες. Χαρακτηρίζεται από φλεγμονή στο ρινικό βλεννογόνο (μύτη). Η παρουσία δύο ή περισσοτέρων ειδικών ρινικών συμπτωμάτων, όπως είναι η ρινική συμφόρηση, η ρινική καταρροή, οι πταρμοί (φτερνίσματα) και ο ρινικός κνησμός για περισσότερο από 1 ώρα και για 2 ή περισσότερες ημέρες θέτουν τη διάγνωση. Στις περιπτώσεις της οξείας ρινίτιδας, η νόσος είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενη και δεν χρήζει ειδικής ιατρικής προσοχής. Στις περιπτώσεις όμως χρόνιας ρινίτιδας απαιτείται σωστή διάγνωση και ειδική θεραπεία, καθώς είναι μία κατάσταση που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του παιδιού.
Κύρια αίτια ρινίτιδας στα παιδιά είναι η αλλεργία και οι λοιμώξεις. Υπάρχει περίπτωση όμως αυτές οι δύο καταστάσεις να συνυπάρχουν, με αποτέλεσμα την εμφάνιση σοβαρότερης συμπτωματολογίας.
Στις περιπτώσεις της αλλεργικής ρινίτιδας, η εμφάνιση της συμπτωματολογίας από τη μύτη σχετίζεται με έκθεση του παιδιού σε συγκεκριμένο αλλεργιογόνο, στο οποίο το παιδί έχει ευαισθητοποίηση. Τα κυριότερα αλλεργιογόνα είναι τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, οι μύκητες, οι γύρεις από δέντρα, χόρτα ή ζιζάνια, η γάτα και ο σκύλος.
Κλασικά συμπτώματα είναι η ρινική συμφόρηση (μπούκωμα), η ρινική καταρροή (συνήθως ως διάφανη βλέννη), o κνησμός και τα φτερνίσματα (συχνά πολλαπλά), τα οποία εμφανίζονται αμέσως μετά την έκθεση στο αλλεργιογόνο και μπορούν να διαρκούν για ώρες. Είναι πιθανή επίσης η συνύπαρξη συμπτωμάτων από τα μάτια, όπως η δακρύρροια, η ερυθρότητα και ο κνησμός των οφθαλμών (επιπεφυκίτιδα).
Πιθανά άτυπα συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας στα παιδιά όμως είναι και τα εξής:
- Μειωμένη ακοή
- Κνησμός (φαγούρα) στον φάρυγγα
- Διαταραχές ύπνου: παιδί κουρασμένο και με μειωμένη σχολική επίδοση, ροχαλητό
- Bήχας
- Mη καλά ελεγχόμενο άσθμα (πιθανή συνύπαρξη)
Σε παιδιά σχολικής ή εφηβικής ηλικίας μπορεί να εκδηλωθεί επίσης ως ιγμορίτιδα ή ως στοματοφαρυγγικό σύνδρομο(γνωστό και ως σύνδρομο γύρης-τροφής), δηλαδή με την εμφάνιση κνησμού και οιδήματος στον στοματοφάρυγγα μετά την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών ή ξηρών καρπών.
Με βάση την εποχή εκδήλωσης των συμπτωμάτων, η αλλεργική ρινίτιδα διακρίνεται σε:
- ολοετής, με συμπτώματα καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς (σχετιζόμενη με ενδοοικιακά αλλεργιογόνα-ακάρεα, μύκητες)
- εποχική, όταν εκδηλώνεται μόνο σε συγκεκριμένη εποχή του χρόνου (σχετιζόμενη με εξωοικιακά αλλεργιογόνα-γύρεις)
Μπορεί επίσης να διακριθεί με βάση την συχνότητα των συμπτωμάτων σε:
- διαλείπουσα: συμπτώματα <4 ημέρες/εβδομάδα ή <4 εβδομάδες
- επίμονη: συμπτώματα >4 ημέρες/εβδομάδα και >4 εβδομάδες
Η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας γίνεται από τον ειδικό παιδοαλλεργιολόγο, μετά τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού, την κλινική εξέταση και τη διενέργεια αλλεργιολογικού ελέγχου, ο οποίος περιλαμβάνει ειδικές δερματικές δοκιμασίες δια νυγμού αιματολογικές εξετάσεις και ρινικές προκλήσεις.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Roberts G et al. Paediatric rhinitis: Position paper of EAACI. Allergy 68(2013): 1102-
1116
2. Rotiroti G, Roberts G, Scadding G.K. Rhinitis in children: Common clinical
presentations and differential diagnosis. Pediatric Allergy and Immunology 26
(2015):103-110
3. Doulaptsi M , Aoi N , Kawauchi H , Milioni A , Karatzanis A and Prokopakis E.
Differentiating Rhinitis in the Paediatric Population by Giving Focus on Medical History
and Clinical Examination. Med. Sci. 2019, 7, 38
4. Bousquet J, Annesi-Maesano I, Carat F, et al. Characteristics of intermittent and
persistent allergic rhinitis: DREAMS study group. Clin Exp Allergy (2005);35:728–732